Digitale gegevensuitwisseling is mensenwerk

Interview met Marieke Hanegraaf,  Adviseur gedragsverandering

"Implementeren gaat niet alleen om standaariseren en techniek" stelt Marieke Hanegraaf " maar vooral om cultuur- en gedragsverandering. Dit gaat ook om de mens. Zorg verlenen en gegevens vastleggen is mensenwerk: afspraken maken, samenwerken en communiceren. Mensen die verantwoordelijkheid nemen in deze verandering zijn op zoek naar antwoord op de vragen als: wat betekent Registratie aan de bron voor mij en wat moet ik dan gaan doen? In deze transitie doorlopen zij verschillende fasen; openstaan, begrijpen, willen, kunnen, doen én volhouden. De cultuur- en gedragsverandering willen wij aanjagen en faciliteren met onder meer games, masterclasses en efficiënter gebruik van het epd."

Weten, willen, kunnen én doen

"Bij gedragsverandering hanteer ik altijd de vier onderdelen: mensen moeten het weten, willen, kunnen én doen. Ik geloof dat iedereen weet hoe belangrijk eenmalig en eenduidig vastleggen is: minder administratieve druk, minder kans op fouten, hogere kwaliteit en veiligheid van zorg en meer tijd voor de patiënt. Dat wil iedereen. De focus ligt nu op het doen, de implementatie en ervaren dat het kan."

Serious Game: al doende leren

"Het doen en weten hebben we vooral opgepakt met onze Serious Game. Dit is een simulatie waar we de processen op de fictieve zorgafdeling Medisch Centrum Oost nabootsen. De game bevordert samenwerken, communicatie, eenduidig en eenmalig registreren en dat allemaal op basis van het zorgproces. Als deelnemer neem je een andere rol aan dan je gewend bent, daarmee krijg je meer begrip voor de ander en inzicht in het belang van de keten. Het spel zet in op bewustwording, gedragsverandering én gezamenlijke opvolging met acties door de deelnemers.

Het Radboudumc nodigde ons uit om tijdens de heidagen van de afdeling Oogheelkunde de game te spelen: 70 deelnemers van secretaresse, verpleegkundige tot medisch specialist deden mee! Zij werden zich bewust hoe vervelend het is om in het zorgproces steeds opnieuw om dezelfde informatie te moeten geven, uitvragen, opzoeken en noteren. Goed om te horen dat deelnemers na de game zelf al met verbeteracties in hun huizen komen.

Bijzonder fijn dat onze Serious Game in 2019 ook is ingezet in de opleiding Medische Informatiekunde van de Amsterdam UMC en de opleiding Klinische Informatiekunde van de Technische Universiteit Eindhoven. Daar worden de IT'ers van de toekomst opgeleid en zij krijgen door de game een goed beeld van de zorgpraktijk en de cruciale rol van informatisering. Ik hoop dat de game ooit vast onderdeel gaat zijn voor de opleidingen tot verpleegkundige en arts. Dat zou mooi zijn."

Optimaliseren epd: kunnen en doen

"Voor Registratie aan de bron is goed gebruik van het epd een basisvoorwaarde voor het eenmalig, eenduidig vastleggen van zorginformatie en hergebruik hiervan. Samen met  Erasmus MC, onderzoeksbureau KLAS the Arch Collaborative hebben wij onderzoek gedaan naar tevredenheid en gebruik van het epd. De resultaten van dit onderzoek worden gebruikt om gerichte opleidingen en trainingen voor epd-gebruik in te zetten. KLAS heeft een dergelijk onderzoek ook al uitgevoerd in Amsterdam (Vrije Universiteit Amsterdam en Amsterdam UMC locatie AMC). En ook Marc Seelen, CMIO van UMCG, is gestart is met een optimalisatietraject voor het gebruik van het epd." 

Ik hoop dat iedereen beseft dat epd-training en -opleiding  niet stopt bij de livegang of een update. Het moet een vast onderdeel zijn van het werken met het epd: "Het gaat om een proces van voortdurend verbeteren, dan pas verander je het gedrag van mensen, omdat ze het dan weten, willen, kunnen en doen."

Masterclasses: weten, willen en kunnen

"In het vierde kwartaal van 2019 hebben we twee Masterclasses georganiseerd, waarbij we vooral hebben ingestoken op kennis delen over het waarom, wat en hoe. Ruim 100 deelnemers deden mee en daarbij waren alle belangrijke doelgroepen vertegenwoordigd, waaronder zorgverleners, ICT'ers, bestuurders, communicatieadviseurs en experts op het gebied van kwaliteitsregistraties. 

In 2020 gaan we de Masterclasses ombuigen van algemeen naar specifiek. Voor elke doelgroep, waaronder bestuurders, projectleiders, IT'ers en zorgverleners, willen we informatie op maat aanbieden. We gaan meer casuïstiek behandelen en intervisie doen. We duiken dus nog dichter in de zorgpraktijk om effectiever te zijn in de noodzakelijke cultuur- en gedragsverandering. En het mooie is dat de huizen ons daarbij ook weer nieuwe inzichten geven, waarmee we anderen en onszelf kunnen verrijken. Al die opgedane kennis en ervaringen vertalen we weer in onze tools."