We verzamelen en delen alle opgedane kennis en expertise over implementatie

Interview met Gé Klein Wolterink, Inhoudelijk expert

Eenduidig en eenmalig vastleggen helpt in het verminderen van de sterk groeiende registratielast die zorgprofessionals ervaren. Iedereen is het eens met de principes en ambitie van Registratie aan de bron. Maar hoe implementeer je de BgZ en zibs? Hoe leg je gegevens op de juiste manier vast in het epd? En hoe maak je delen en hergebruik mogelijk? 'Vooruit is niet altijd rechtdoor' is een wijze constatering van Martin Bril. Dat geldt ook voor de implementatiepraktijk.

"De BgZ en zibs worden nu breed gedragen als standaarden", vertelt Gé Klein Wolterink, inhoudelijk expert. "De implementatie van de Basisgevensset Zorg is in juni 2018 al opgenomen in het Hoofdlijnenakkoord Medisch specialistische zorg 2019-2022. Maar uit de zorgpraktijk blijkt dat vastleggen, gebruiken, delen en hergebruiken lastig is en een leerproces met vallen en opstaan. Vandaar dat we de opgedane kennis van en ervaring met implementatie bundelen en beschikbaar stellen. Zo biedt ons Doeboek praktische handvatten om de aanlevering van gegevens aan kwaliteitsregistraties in lijn te brengen met de principes van Registratie aan de bron.

Om tot een landelijke implementatie te komen, moeten zorginstellingen, zorgprofessionals, IT'ers en leveranciers samen optrekken. Daarvoor moet er in de techniek nog het nodige gebeuren, maar de mens, de gebruiker moet ook nog stappen zetten. "Vandaar dat we alle opgedane kennis en expertise over implementatie verzamelen en delen", vertelt Gé Klein Wolterink. "We kunnen van elkaar leren en al doende kunnen wij onze tools, zoals het Doeboek en onze samenwerkings- en implementatiemodellen nog beter afstemmen op het gebruik in de zorgpraktijk."

Een van de manieren om kennis te delen, is de Masterclass. In 2019 hebben ruim 100 mensen aan een Masterclass deelgenomen. Gé Klein Wolterink: "Wij geven uitleg over het implementeren volgens de principes van Registratie aan de bron, waarin we de belangrijkste uitdagingen en knelpunten benoemen. Goed om te horen dat het vijflagen-architectuurmodel in de praktijk werkt. In dit samenwerkingsmodel is afstemming en samenhang tussen de vijf lagen organisatiebeleid, zorgproces, informatie, applicatie en IT-infrastructuur cruciaal. Er moeten niet alleen ‘verticale’ keuzes gemaakt worden voor standaarden en epd's, maar ook ‘horizontale’ voor meerdere toepassingen in het zorgproces over functionele toepassingsgebieden, regio’s en sectoren heen. Dat is nodig om in Nederland tot eenheid van taal in de zorg te komen, essentieel voor meervoudig gebruik van informatie."

De kennis, inzichten en ervaringen zijn voor iedereen beschikbaar via presentaties, whitepapers, handleidingen en checklists op de website. 

Gé Klein Wolterink houdt de implementatiepraktijk goed in de gaten: "We leren van de praktijk en verbeteren onze tools. Zo hebben we gemerkt dat er binnen projecten in de pijler Kwaliteitsregistraties, fundamentele issues spelen die om structurele oplossingen vragen, vooral op het gebied van uitwisseling. Wij hebben dit opgepakt en hebben een issuelijst opgesteld: wat kan de uitwisseling in de weg staan? Deze issuelijst is een basis van waaruit wij gaan bekijken wat, waar geagendeerd moeten worden en wie verantwoordelijk voor de uitvoering van eventuele maatregelen en verbeteringen."

Wat geleerd?

Bij de start van elk implementatieproject zijn er twee lagen van het vijflagen-architectuur model enorm belangrijk: organisatiebeleid en zorgproces. Gé Klein Wolterink: "Je hebt bestuurlijke commitment nodig in aandacht, mensen, tijd, financiën en prioriteit. Net zo belangrijk is dat het zorgproces je uitgangspunt moet zijn. Wat wil je voor wie? IT faciliteert het zorgproces en moet artsen en verpleegkundigen ondersteunen in hun werk. Daarna komen de lagen informatie, applicaties en infrastructuur. Dit alles moet je samen en in samenhang oppakken."

Op basis van de lessen van project NOG kwaliteitsregistratie Cataract, met dataverwerker DHD en de oogartsen van het Radboudumc is Gé Klein Wolterink betrokken bij het opstellen van een implementatiehandleiding: "We willen hiermee de brug slaan tussen theorie en praktijk: hoe verwerk je dit in het epd? Hoe stuur je deze data op een veilige manier naar de kwaliteitsregistratie, zoals DHD? De uitdaging is dat we lessen die we leren van de aanlevering aan de kwaliteitsregistratie Cataract generiek maken voor andere huizen en voor andere aandoeningen."

Hergebruik en regionale uitwisseling

Hoe komt de informatie van ziekenhuis naar ziekenhuis, van ziekenhuis naar verpleeghuis, van verpleeghuis naar huisarts, van huisarts naar ziekenhuis? "We zijn in 2017 een project gestart voor uitwisseling van gegevens tussen een umc en een perifeer ziekenhuis om te kijken hoe we regionale uitwisseling kunnen regelen", geeft Gé Klein Wolterink aan. "Het project is niet afgerond, maar we hebben veel geleerd. Voor 2020 zoeken we andere ziekenhuizen die met ons mee willen kijken naar hergebruik en regionale uitwisseling van zorginformatie."

 Wat hebben we bereikt?

• De modellen van Basisgegevensset Zorg (BgZ) en zorginformatiebouwstenen (zibs) zijn in januari 2018 door het Informatieberaad Zorg aangewezen als landelijke standaard voor de uitwisseling van zorginformatie.
• De standaarden en principes van Registratie aan de bron worden gebruikt in diverse andere landelijke programma’s zoals MedMij, Medicatieproces, eOverdracht, BabyConnect en Twiin.
• De BgZ-audit is ontwikkeld, een jaarlijkse toets bij de umc’s: waar staan we als het gaat om het gebruik van de BgZ in de praktijk? De audit toetst op vastleggen, op extraheren en verzenden (door middel van testpatiënten) en op ontvangen en verwerken van gegevens. Begin 2020 doen alle umc’s weer mee. 
• De nieuwe versie van het Doeboek  is vanaf 13 juni 2019 beschikbaar gesteld voor implementatie in de praktijk. 

• Het zorgproces cataract is gemodelleerd in samenwerking met de oogartsen van Radboudumc en de NOG. Daarbij is gebruik gemaakt van de ZiRA (Ziekenhuis Referentie  Architectuur). De gegevens van de cataract operatie van eerste patiënt gaan in januari 2020 naar de kwaliteitsregistratie via de DHD.

• Whitepapers: Regie op implementatie, Implementatiemodel eenduidig vastleggen, meervoudig gebruik.