‘Goed registreren doe je uiteindelijk voor de patiënt’

VIPP 5 en Registratie aan de Bron organiseerden donderdag 16 december een goed bezocht online congres over eenduidig zorginformatie registreren voor hergebruik. Ondanks de lange zit wisten de sprekers het publiek van begin tot eind te boeien. ‘Het beste congres in tijden’, aldus een aantal enthousiaste deelnemers. Heb je het gemist? Geen nood: hieronder lees je een korte terugblik. Je kunt het congres ook terugkijken. 

Eenduidig zorginformatie registreren voor hergebruik: het is een hot item in de zorg. Maar hoe doe je dat, eenduidig registreren? Wat komt er allemaal kijken bij de implementatie? En hoe neem je zorgprofessionals mee in deze cultuurverandering? 
Carolien Bouma, programmamanager Registratie aan de bron, schetste in een dubbelinterview met Christine Leenen, programmamanager VIPP 5, dat eenmalig en eenduidig registreren voor meervoudig gebruik de sleutel is naar landelijke gegevensuitwisseling. Gevraagd naar haar stip op de horizon antwoordde Bouma: “Mijn droom is dat zorgprofessionals registreren niet langer als een last ervaren, maar dat het epd hen echt ondersteunt in hun werk. Zodat elke zorgprofessional - en ook elke patiënt- straks altijd de juiste gegevens beschikbaar heeft op het juiste moment en voor elk doeleinde.”

Pak of T-shirt? 
Remko Nienhuis van Melius Health Informatics beet het spits af met een zeer onderhoudende, interactieve presentatie die de deelnemers regelmatig aan het denken zette. Bijvoorbeeld over de vraag: ben je een pak of een T-shirt? Met andere woorden: zorg jij dat de doelstellingen van VIPP 5 gehaald worden of ga je juist harder lopen als je kunt samenwerken en creatief mag zijn? Een mix van beide typen medewerkers is ideaal, aldus Nienhuis: “Je hebt een combinatie nodig van top down standaardiseren en de dingen bottom up laten gebeuren.”
Nienhuis legde uit hoe Albert Heijn al 34 jaar werkt aan het optimaliseren en digitaliseren van hun klantreis en vergeleek dat met het optimaliseren en digitaliseren van de patiëntreis in de zorg: “Net als de meeste bedrijven is Albert Heijn begonnen met iets heel simpels dat een beetje waarde toevoegt. Zo zouden we dat in de zorg ook moeten doen. Niet bij het moeilijkste beginnen zoals nu vaak gebeurt, maar je eerst richten op laaghangend fruit.” 

Korte termijn
Wat Registratie aan de bron betreft moeten we ons meer focussen op de korte termijn, aldus Nienhuis: “We richten ons nog teveel alleen op de lange termijn: je registreert zodat een ander er profijt van heeft, is onze boodschap aan de zorgverlener. Maar die zorgverlener moet er zelf ook direct wat aan hebben, je moet hem gelijk belonen.” 
De boodschap die het publiek mee naar huis mocht nemen: wees creatief en blijf goed nadenken over wat voor jouw zorginstelling belangrijk is. “Hoe kun je bijvoorbeeld de uitwisseling van de BgZ breder en slimmer inzetten in samenwerking met andere ziekenhuizen? Het lijkt allemaal om de techniek te draaien, maar goed registreren en gegevensuitwisseling gaat uiteindelijk om de patiënt.”

Regionale uitwisseling  
Jacco Weststrate van CuraMare en Erik Zwarter van het Erasmus MC praatten het publiek vervolgens bij over hun ervaringen met het uitwisselen van de BgZ en correspondentie in hun regio Zuid-Holland via het Zorgplatform van ChipSoft. Daar kunnen ziekenhuizen bij elkaar in het epd kijken zodat ze altijd beschikken over actuele, relevante en volledige informatie die gedurende het zorgproces wordt vastgelegd. Mits de patiënt zijn toestemming heeft gegeven, natuurlijk. “Dat was met name een knelpunt”, vertelde Zwarter. “De patiënttoestemming registreren we zelf in ons HiX epd. Maar we kijken er reikhalzend naar uit dat die straks landelijk kan worden vastgelegd via Mitz.” Een ander knelpunt is het gestandaardiseerd uitwisselen. “Per specialisme en ziektebeeld is veel variatie nodig. We proberen het gestandaardiseerd te doen, rekening houdend met de verschillen. Een one size fits all aanpak hanteren kan niet.” 
Door dit soort regionale initiatieven komt landelijke uitwisseling steeds dichterbij, aldus Weststra: “Je moet niet wachten op een landelijke oplossing, maar als regio zelf aan de slag gaan met gegevensuitwisseling. Daarna koppel je regio’s aan elkaar. De kunst zit ‘m in het opschalen van wat je tot je beschikking hebt terwijl je tegelijkertijd moet doorontwikkelen.”

Zelf zibs implementeren 
Martine Lipsch en Renaldo Secchi van Maastricht UMC+ vertelden hoe in hun ziekenhuis de principes van Registratie aan de bron worden geïmplementeerd. “Wij maken het zorgproces leidend en bouwen de zibs zelf in”, aldus Lipsch, “met als doel dat de registratielast wordt verminderd. Onze belofte is dat de zorgprofessional weer tijd krijgt voor een kopje koffie tussen de spreekuren door.” Dat vergt een hoop missiewerk: “In het katholieke zuiden zijn we dat wel gewend”, grapte Lipsch. “Je moet het verhaal telkens weer uitleggen en verkopen. De zorgverlener vertellen wat hij te winnen heeft bij eenmalig en eenduidig vastleggen voor meervoudig gebruik. Het is geen systeemverhaal, je moet het vanuit de medewerker vertellen. En vier je successen: als de zib Bloeddruk een tijdwinst oplevert van 83 procent, dan moet je dat van de daken schreeuwen.” 

Zorgverleners goed betrekken
Renaldo Secchi liet vervolgens zien hoe hij het verpleegkundig zorgpad in kaart heeft gebracht, samen met zijn verpleegkundige collega’s en collega’s van ICT. Op basis daarvan werd besloten welke zibs als eerste werden geïmplementeerd. “Dat waren de zibs Contactpersoon, Alcoholgebruik, Tabakgebruik en Drugsgebruik. De eerstvolgende is de zib Algemene dagelijkse levensverrichtingen.” Secchi gaf aan hoe belangrijk het is om zorgverleners hier goed bij te betrekken: “Ik zie het als mijn missie om verpleegkundigen ervan te overtuigen dat registreren aan de bron op den duur tijd gaat opleveren. Daarom moeten verpleegkundigen nauw betrokken worden bij de implementatie van zibs en nadenken over de vragen: wat vinden wij waardevolle registratie? Welke data helpen ons in ons zorgproces?” 

Landelijke gegevensuitwisseling
Niek Poppe en Ageeth Wahle van VIPP 5 namen de deelnemers na de pauze mee in de doelstellingen van VIPP 5 met betrekking tot landelijke gegevensuitwisseling. “In de VIPP 5 regeling is module 3 verplicht, de wijze waarop zorginstellingen de BgZ en relevante correspondentie moeten uitwisselen, is niet voorgeschreven”, aldus Poppe. “Dat kan op verschillende manieren.” Wahle vulde aan: “We willen VIPP 5 gebruiken om landelijk te versnellen en omarmen het Twiin afsprakenstelsel met afspraken over elk niveau van gegevensuitwisseling om de landelijke uitwisseling van de BgZ te beproeven. We focussen daarbij op uitwisseling tussen de standaarden FHIR, CDA en een mix van beide.” 

Betekenisvolle data
Last but not least nam Iris Verberk plaats achter het katheder. Verberk, medisch specialist, bestuurslid Federatie Medisch Specialisten en stuurgroeplid Registratie aan de bron, deelde gelijk haar stip op de horizon: Nederland levert aantoonbaar de beste medisch specialistische zorg ter wereld. En daar zijn betekenisvolle data voor nodig. “Medisch specialisten zijn verantwoordelijk voor de inhoud van die data, en dus voor de juiste manier van vastleggen: eenmalig en eenduidig voor meervoudig gebruik. Daar plukt iedereen de vruchten van.”
Betekenisvolle informatieuitwisseling is het doel, aldus Verberk, en dat behoeft meer aandacht. De BgZ moet goed geïmplementeerd zijn. “Daarvoor hebben we onder andere afspraken nodig over wat je minimaal vastlegt in het epd. Samen met Registratie aan de bron ontwikkelt de FMS hier een leidraad voor waarbij begonnen wordt met de zibs Probleem, Allergie en Behandelbeperking.” 

Werkplezier behouden
Het congres sloot af met een paneldiscussie die vakkundig geleid werd door dagvoorzitter Wouter van der Horst, woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. Op de vraag waar we in 2030 staan met landelijke gegevensuitwisseling, antwoordde Paul Hoogland, programmamanager VIPP 5: “Eén communicatiestandaard, één codestelsel en duidelijkheid over welke zibs er minstens moeten zijn ingebouwd.” Verberk voegde toe: “Ik hoop dat we met elkaar een keuze maken voor welke zibs we aanvullend aan de BgZ gaan implementeren zodat de administratieve last aanzienlijk beperkt wordt.” Teveel registratielast vergalt nog te vaak het werkplezier: “Werkplezier is heel belangrijk voor het behoud van zorgprofessionals. Laten we daarom initiatieven omarmen die bijdragen aan het reduceren van die registratielast, zoals Registratie aan de bron en VIPP 5.”